Woda jako niezbędny składnik w organizmie ludzkim

Woda jest niezbędnym składnikiem odżywczym, który odgrywa wiele istotnych ról w ludzkim organizmie. Bez niej człowiek może przetrwać zaledwie kilka dni. Dlatego tak ważne jest dostarczanie odpowiedniej ilości płynów. Chcesz wiedzieć, ile powinno się pić wody? Czym jest odwodnienie? Czytaj dalej i sprawdź.

Jaka jest rola wody w organizmie ludzkim?

Woda to niezbędny składnik w utrzymaniu homeostazy komórkowej. Transportuje składniki odżywcze do komórek oraz usuwa z niej toksyny. Od odpowiedniego nawodnienia w organizmie zależy prawidłowe funkcjonowanie:

• układu sercowo-naczyniowego,
• układu oddechowego,
• przewodu pokarmowego,
• układu rozrodczego,
• nerek,
• wątroby,
• mózgu,
• obwodowego układu nerwowego.

Woda ma istotne znaczenie w termoregulacji organizmu, a w połączeniu z lepkimi cieczami stanowi składnik śliny, śluzu znajdującego się w przewodzie pokarmowych, drogach oddechowych i układzie moczowo-płciowym. Jest także głównym składnikiem organizmu - stanowi 60% masy ciała. Wartość ta zmienia się jednak w zależności od wieku. U niemowląt i dzieci procent masy wody w organizmie jest wyższy niż w przypadku osób dorosłych.

Na czym polega regulacja bilansu wodnego?

Bardzo istotnym elementem jest regulacja bilansu wodnego. Pobór wody jest częściowo uzależniony od pragnienia. Kiedy strata wody przekracza jej pobór, ciśnienie osmotyczne ECF wzrasta. Poprzez aktywację podwzgórza osmoreceptorów, hormon antydiuretyczny (ADH) jest uwalniany z tyłu przysadki mózgowej. Zwiększone ciśnienie osmotyczne i ADH wywołują uczucie pragnienia. ADH może oddziaływać na nerki, zwiększając zapotrzebowanie na wodę. Pragnienie jest często uśpione u osób starszych, u których występuje ryzyko niedostatecznego poboru wody przy wysokich temperaturach otoczenia i wilgotności.

Woda wydalana jest z organizmu poprzez nerki, skórę i drogi oddechowe. W ciągu 24h dorosła osoba prowadząca siedzący tryb życia produkuje ok. 1 – 2 l moczu. Woda tracona jest również przez parowanie zachodzące przez skórę i drogi oddechowe.

Wodę dostarczamy do organizmu z trzech źródeł:

• woda, którą pijemy - pochodzi z czystej wody,
• woda, którą spożywamy – pochodzi z różnych produktów spożywczych,
• woda, którą produkujemy - pochodzi z utleniania makroskładników (endogennych lub wody metabolicznej).
• Według Rady ds. Żywności i Żywienia ilość spożywanej wody waha się: 0,7l/ dzień u niemowląt w wieku 0-12 miesięcy, 0,9 l/dzień u dzieci w wieku 1-3 lat, 1,2 l/ dzień u dzieci w wieku 4-8 lat, młodzież w wieku 9-13 lat 1,8 l/dzień, w wieku 14-18 lat 2,6 l/dzień, a w przypadku dorosłych jest to ok. 3 l/dzień.

Ile powinno się pić wody?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, ile powinno się pić wody dziennie. Ilość płynu należy dostosować do wieku, płci, klimatu i aktywności fizycznej. Ilość wody dostarczona w pokarmach może wahać się od 500 ml do 1 l dziennie. Woda endogenna i metaboliczna stanowi około 250 – 350 ml dziennego zapotrzebowania. Zatem ile wody powinno się pić? Osoby prowadzące siedzący tryb życia powinny średnio dziennie spożywać od 2 do 2,5 l wody dziennie, a osoby prowadzące aktywny tryb życia od 2 do 3 l.

Czym jest odwodnienie organizmu?

Wiele osób zastanawia się, co to jest odwodnienie organizmu. To nic innego, jak stan powodowany nadmierną utraty wody i elektrolitów, czego efektem jest zachwianie równowagi wodno-elektrolitowej. Istnieją różne rodzaje odwonienia w tym:

• izotoniczne, które charakteryzuje się prawidłowym stężeniem sodu w surowicy oraz prawidłową przestrzenią wodną śródkomórkową, natomiast występuje zmniejszenie przestrzeni wodnej pozakomórkowej.
• hipertoniczne - polega na zbyt wysokiej wartości stężenia sodu w surowicy, a tym samym zmniejszeniu przestrzeni wodnej pozakomórkowej, gdy przestrzeń śródkomórkowa pozostaje nienaruszona.

Objawy odwodnienia

Jeśli mamy odwodnienie, objawy mogą mieć zróżnicowany charakter. Oznakami niedoboru wody jest zazwyczaj:

• suchość błony śluzowej w jamie ustnej i nosie,
• liczne bruzdy podłużne na języku,
• ogólne osłabienie,
• trudności mowy,
• suchość pach,
• zapadnięte oczy.

Przy stanie jakim jest odwodnienie, objawy neurologiczne pojawiają się , gdy utrata wody przekracza 2 %. Wówczas towarzyszą nam bóle głowy, trudności z koncentracją i zapamiętywaniem, a także senność.

W przypadku, gdy mamy ostre odwodnienie, objawy rozszerzają się o:

• zatrzymanie moczu,
• zawroty głowy,
• podwyższone tętno,
• trudności ze złapaniem powietrza,
• nerwowość,
• omdlenia.

Odwodnienie organizmu, które odpowiada 1-2% utraty masy ciała u dorosłych może prowadzić do znacznego upośledzenia funkcji poznawczych w tym czujności, koncentracji, pamięci krótkotrwałej i sprawności fizycznej (wytrzymałości i umiejętności sportowych). Czy istnieje sposób, by sprawdzić, czy organizm ma niedobór wody? Możesz wykonać test na odwodnienie. Uszczypnij skórę z wierzchu dłoni i przytrzymaj przez kilka sekund. Jeśli po puszczeniu szybko wróci do swojego kształtu, jesteś dobrze nawodniony. Jeśli trwa to dłużej, jest to sygnał, że Twój organizm potrzebuje uzupełnić niedobór wody.

Odwodnienie organizmu u osób starszych

W przypadku osób starszych istnieje większe ryzyko odwodnienia. Kiedy zmniejsza się spożycie płynów wówczas zwiększa się jej strata w organizmie, zmniejsza się odczuwanie pragnienia, zdolność nerek do zagęszczania moczu, aktywność reniny i występuje niskie wydzielanie aldosteronu. Odwodnienie organizmu u osób starszych sygnalizują:

• neuropsychiczne objawy,
• splątanie mowy,
• zaburzenia funkcji poznawczych,
• suchość błon śluzowych,
• hipotonia gałek ocznych.

W przypadku odwodnienia seniorów istnieje zwiększone ryzyko upadków, kamieni nerkowych i infekcji dróg moczowych. Zastanawiasz się, czy istnieją domowe sposoby na odwodnienie u osób starszych? Przede wszystkim zaleca się spożywanie dużej ilości płynu. Ile powinno się pić wody, gdy się jest seniorem? Przyjmuje się, że dziennie musi to być 2-2,5 l.

Wiesz już, czym jest odwodnienie, co robić i jak sprawdzić, czy występuje u nas niedobór wody. Pamiętaj, że prawidłowe nawodnienie przynosi szereg korzyści dla Twojego zdrowia. Przede wszystkim poprawia procesy trawienne, zapewnia lepsze krążenie krwi i oczyszcza organizm z toksyn.

 

Bibliografia:

1. Jequier, F. Constant; Water as an essential nutrient: the phsiological basic of hydration; European Journal of Clinical Nutrition, 2010